Implant ślimakowy

W ramach samodziel­nych ćwiczeń słu­chowych wymyśliłam słuchanie i równoczesne czy­tanie tego samego tek­stu. Z samego słucha­nia nic bym nie zrozu­mi­ała — to nie pani Sz., która każde słowo powtórzy tyle razy, ile trzeba. Ale mam nadzieję, że słucha­jąc tek­stu, który mogę przeczy­tać, nauczę się brzmienia słów. W każdym razie stale poszukuję “mate­ri­ału słownego” z dokładną tran­skrypcją. Na razie ograniczam się do języka pol­skiego, ale może się odważę kiedyś na tek­sty ang­iel­skie czy włoskie, cho­ciaż na razie nic pod ręką w wygod­nym for­ma­cie nie mam.

Obec­nie mam „na tapecie” dwie książki: “Bar­bara Radzi­wiłłówna z Jaworzna-Szczakowej” Michała Witkowskiego oraz “Dzi­en­nik Brid­get Jones” Helen Field­ing. Witkowski sam czyta swoje książki, nato­mi­ast w rolę Brid­get wcieliła się aktorka Dorota Segda.

Zauważyłam tutaj ciekawą rzecz. Mimo że gen­er­al­nie głosy damskie rozu­miem lep­iej, to łatwiej mi się śledzi po głosie Witkowskiego. Segdę często gubię, muszę odna­jdy­wać tekst na pod­stawie jakiegoś charak­terysty­cznego dia­logu czy początku zdania.

Może to dlat­ego, że Witkowski nie jest zawodowym aktorem, a zatem jego inter­pre­tacja jest mniej ekspresyjna, bardziej monot­onna — i dzięki temu łatwiejsza dla mnie w odbiorze? Segda mówi raz szy­bko, raz wolno, raz cicho, raz głośno. Witkowski niby też, ale chyba w mniejszym stopniu.

Niestety, pliki odpowiada­jące frag­men­tom “Brid­get” są męcząco długie, obe­j­mują nawet nie całe rozdzi­ały, tylko jakieś kawałki odpowiada­jące w przy­bliże­niu obję­tości rozdzi­ału, ale prze­sunięte. Wysłuchanie do końca całego kawałka (żeby było dokład­nie wiadomo, kiedy zaczyna się następny) jest trudne, bo to dość męczące ćwicze­nie. Pliki “Bar­bary” są krót­sze, bo i rozdzi­ały są dość krótkie.

Ciekawa jestem opinii kogoś, kto słyszał któreś z tych nagrań. I mam nadzieję, że Witkowski będzie kon­tyn­uował wydawanie swoich książek jed­nocześnie w dwóch wer­s­jach. Na CD wyszły też frag­menty innej jego książki pt. “Lubiewo”, niestety tylko frag­menty — mimo to udało mi się całkiem sporo z nich zidentyfikować.

Pro­gram z basami jest fajniejszy, daje bogat­szy dźwięk, ale jak te basy są przy­cięte tak jak na początku, to lep­iej mi się roz­mawia i lep­iej mi idą ćwiczenia z rozu­mienia mowy ze słuchu. Nie chcę jed­nak rezyg­nować z więk­szego zakresu, zatem wygląda na to, że będę się stale przełączać pomiędzy dwoma programami.

BEAM się sprawdza. Daje podobny efekt, co poprzed­nio zwięk­szanie czułości mikro­fonu, a nawet lep­szy, bo zami­ast pogłaś­ni­a­nia wszys­tkiego w nadziei wyłowienia użytecznych dźwięków, wyciszane są dźwięki dochodzące z boku. I to rzeczy­wiś­cie dzi­ała, a efekt jest mniej męczący. Niemiłe bywa tylko przełączanie się z powrotem na hałas. Teraz już nie bawię się tyle ustaw­ieni­ami czułości mikro­fonu, w sytu­acji roz­mowy w hałasie (np. kaw­iar­nia w empiku, bywa tam głośno, ale bez prze­sady) przełączam się po prostu na BEAM. Cały czas nie jest dla mnie jed­nak jasne, jaką właś­ci­wie czułość ten pro­gram powinien mieć ustaw­iony i w jakiej sytu­acji. Ekspery­men­tuję z tym. Domyśl­nie było 8 czy 9 (na pozostałych pro­gra­mach 12) i nie wiem, czy to przy­padek, czy tak ten sys­tem jest zaprojektowany.

Jed­nak kiedy jest naprawdę gwarno i wszyscy roz­maw­iają dookoła, tak jak w bardziej zatłoc­zonej kaw­iarni, BEAM już nie daje rady.

Mam teraz zupełnie inne poczu­cie głośności. Właś­ci­wie żeby się przekonać, czy radio albo muzyka na pewno nie jest za głośno, muszę na chwilę zdjąć cewkę pro­ce­sora z głowy i posłuchać przez sam aparat. Często jest tak, że dźwięk wydaje mi się bardzo głośny, a przez aparat słyszę go na granicy, albo w ogóle.

Ma to też swoje wady. Jestem bardzo wrażliwa na hałasy w pracy. Wystar­czy, że ktoś roz­mawia głośno w sąsied­nim pokoju przy otwartych drzwiach — już potrafi mnie to wytrą­cić z rytmu. Cza­sami wychodzę sprawdzić, co się takiego dzieje, a to tylko roz­mowa albo ktoś odkurza kom­puter. Mogę albo zmniejszać głośność/czułość (nie przepadam), albo się wyłączać całkiem (jeszcze bardziej nie lubię), albo odci­nać się muzyką (fajne, ale nie zawsze się wtedy dobrze pracuje), albo zamykać drzwi (nie mam ochoty, a poza tym nie zawsze siedzę sama w pokoju), albo próbować się przyzwyczaić. Co niniejszym czynię. Szkoda, że nie jestem w stanie zrozu­mieć, co mówią.

A jak to w ogóle po roku wygląda? Wszyscy mnie teraz o to pytają, a i na najbliższej wiz­y­cie w Kaje­tanach, już w piątek, pewnie trzeba będzie coś powiedzieć. Jest różnica? Na pewno jest. Inaczej mi się roz­mawia z ludźmi — cho­ciaż to trudno zauważyć, bo człowiek szy­bko się przyzwyczaja do dobrego, do tego, że nie musi prosić o powtórze­nie po cztery razy. Nie doszłam jeszcze do etapu rozpoz­nawa­nia mowy ze słuchu, cho­ciaż na ćwiczeni­ach z panią Sz. widać chyba postępy. I, jak już pisałam, podobno lep­iej mówię. Mam nadzieję, że tak jest nadal — po ostat­nim pro­gramowa­niu nie słysza­łam opinii na ten temat. Ludzie: jeśli mnie przestal­iś­cie rozu­mieć, nie wsty­dź­cie się powiedzieć. Dla mnie to ważna infor­ma­cja: że albo coś jest nie tak z nowym pro­gramem, albo ja się przes­tałam starać.

Inaczej reaguję na dźwięki z otoczenia. Nie stre­suję się już, że nie usłyszę domo­fonu — można mnie już odwiedzać bez czeka­nia pod klatką, aż zareaguję na komórkę. Chyba że przed połud­niem, kiedy nie mam jeszcze założonego procesora.

Albo taka sytu­acja: tele­fon leżał w kuchni na lodówce. Z pokoju usłysza­łam, jak wibruje na nade­jś­cie SMSa, co więcej — dokład­nie wiedzi­ałam, co słyszę. W ogóle to kiedyś miałam prob­lem — mój pier­wszy tele­fon nie miał wibry, a jego dzwonków nie słysza­łam, i prak­ty­cznie musi­ałam go cały czas pil­nować. Teraz w domu czy w pracy spoko­jnie mogłabym ustaw­iać powiadami­anie dźwiękowe, wibra jest z przyzwycza­je­nia (a jak przy­pad­kiem jest pro­fil dźwiękowy, pod­skakuję na każdy SMS, bo z początku nie wiem, co to jest, a słyszę bardzo głośno).

Czuję, że mogę w jakimś stop­niu pole­gać na swoim słuchu, że usłyszę, kiedy coś się dzieje, kiedy ktoś zadz­woni czy przyjdzie, nawet kiedy będzie sobie otwierał drzwi kodem. W każdym razie kiedy jest cicho — w hałasie nadal się gubię, nie rozróż­niam wtedy dźwięków zbyt dobrze.

W następ­nym odcinku będzie o książkach audio.

Rok temu, 12 lutego, miałam oper­ację wszczepi­enia implantu. A za dwa tygod­nie, 19 marca, przy­pada rocznica pier­wszego podłączenia pro­ce­sora. Jak widać, prze­byłam od tego czasu długą drogę. I mam zamiar iść dalej.

Ode­brałam nowy sterownik do pro­ce­sora. A było tak: po czterech miesią­cach użytkowa­nia pojaw­iło się podłużne pęknię­cie na mag­a­zynku z bate­ri­ami. Niby można zak­leić skoczem, no ale bez prze­sady, to nowy sprzęt. Pojechałam do Kaje­tan celem złoże­nia rekla­macji. Ku swo­jemu zdzi­wie­niu dowiedzi­ałam się, że wymi­ana potrwa na pewno ponad miesiąc — ale na szczęś­cie dostałam sterownik zastępczy, nie różniący się niczym oprócz koloru od ory­gi­nal­nego. Dzisiaj w końcu, przy okazji pro­gramowa­nia, ode­brałam nowy sterownik i znów mam cały śliczny czarny pro­ce­sorek. Niestety, nie byłam jedyną osobą, która miała prob­lemy z tą częś­cią Free­doma. Mam nadzieję, że firma wyciągnęła wnioski i nowe sterown­iki są z moc­niejszego plas­tiku — jed­nak na wszelki wypadek przes­tałam już wyj­mować pojem­nik z bate­ri­ami do każdego suszenia.

Miałam pro­gramowanie pro­ce­sora — teraz to sie odbywa co cztery miesiące. Free­dom ma cztery pro­gramy, kazdy z nich można osobno ustaw­iac, każdy ma też swoją własną reg­u­lację czułości i głośności — ale jed­nak zaczęło nam z inż. W. brakować tych pro­gramów. Pier­wszy raz nie zostaw­iliśmy żad­nego poprzed­niego pro­gramu, wszys­tkie nowe — w końcu teraz już jestem w stanie ocenić na miejscu, czy z pro­gramem da się wytrzy­mać, czy nie. Dostałam jeden pro­gram (P1) z sub­wooferem, czyli ze wzmoc­nionymi basami — doty­chczas zawsze były trochę słab­sze ze względu na dzi­wne efekty przez pier­wsze kilka miesięcy — drugi pro­gram (P3) dość podobny do poprzed­niego, na obu tych pro­gra­mach włąc­zony sys­tem ADRO. Kole­jny pro­gram (P4) był bez ADRO, ostatni nato­mi­ast (P2) przez­nac­zony został na coś, czego jeszcze nie próbowałam: sys­tem BEAM, wyko­rzys­tu­jący mikro­fon kierunk­owy. Mam spróbować, czy rzeczy­wiś­cie będzie się dla mnie sprawdzał w roz­mowie w hałasie.

Na pier­wszy rzut oka pro­gram “z basami” jest przy­jemny, ale nieco gorzej rozu­miem w nim mowę ludzką. Coś podob­nego pisał zresztą Michael Chorost, który używa dwóch różnych pro­gramów do roz­mowy i do słucha­nia np. muzyki.

Robiłam też za kró­lika doświad­czal­nego. Testowany jest mianowicie sys­tem zdal­nego ustaw­ia­nia pro­ce­sora. Wygląda to tak: na miejscu potrzebny jest sprzęt do jego podłączenia oraz asys­tent umiejący pod­piąć kabelki i w razie potrzeby służący za tłu­macza. Właś­ci­wego ustaw­ienia pro­ce­sora dokonuje zdal­nie wyk­wal­i­fikowana osoba. Chodzi o to, żeby móc tworzyć przy­chod­nie na tere­nie całego kraju, do których wystar­czy sprzęt, a nie trzeba wysoko wyk­wal­i­fikowanego spec­jal­isty z doświad­cze­niem w ustaw­ia­niu. Sys­tem jest opra­cowywany we współpracy z Cochlearem, z myślą o kra­jach jeszcze więk­szych niż Polska.

Najpierw zro­bil­iśmy pro­gramowanie w sposób trady­cyjny, w jed­nym pokoju, a następ­nie inż. W. przeniósł się do innego pokoju i powtórzyliśmy pro­ce­durę, dokonu­jąc jeszcze paru zmian w moich nowych pro­gra­mach. Stanowiska dla pac­jenta i dla inżyniera wyposażone są w kamery i mikro­fony, i mogą oni widzieć siebie wza­jem­nie na ekranie mon­i­tora. Następ­nie obie strony wypełniły anki­etę na temat prze­biegu pro­gramowa­nia: trady­cyjnie i zdalnie.

Z mojego punktu widzenia był jeden prob­lem tech­niczny: obraz nie był zsyn­chro­ni­zowany z dźwiękiem. W związku z tym musi­ałam opierać się wyłącznie na czy­ta­niu z ust. Obraz był do tego dostate­cznie wyraźny, ale jed­nak łatwiej jest zrozu­mieć osobę widzianą na żywo. Miedzy innymi po to zresztą przy pac­jen­cie obecny jest ktoś z per­son­elu — aby w razie czego prze­jąć komunikację.

Ogól­nie kon­takt z inżynierem przez wideochat oceniłam w ankiecie na 3–4, pod­czas gdy oso­bisty na 5. Myślę jed­nak, że dla kogoś, kto musi jeździć na każde ustaw­ie­nie np. z Krosna do Warszawy, to by było duże ułatwie­nie. Moim zdaniem pier­wsze dopa­sowanie pro­ce­sora powinno być zro­bione “na żywo”, i później też kon­takt będzie potrzebny — ale tak co drugie ustaw­ie­nie spoko­jnie można by robić zdalnie.

Trochę mate­ri­ału z pro­gramów telewiz­yjnych poświę­conych lip­cowej kon­fer­encji z okazji 15-lecia implan­tów w Polsce.

Wiado­mości:

Teleexpress:

Dziękuję oso­bie, która to zamieś­ciła na youtube i zaw­iadomiła kogo trzeba.

Umyłam głowę i popra­cow­ałam trochę przy kom­put­erze bez aparatu ani pro­ce­sora. I jakoś tak dzi­wnie. Nie mogę wsłuchi­wać się w dźwięk udręc­zonego wenty­la­tora wyjącego przy paru okienkach więcej (zaczyna mnie to martwić), nie słyszę dźwięku z filmiku, który ktoś mi podesłał, nie słyszę co robię… W końcu zakładam pro­ce­sor. Jestem uza­leżniona od dźwięków.

Co ciekawe, doty­czy to raczej wiec­zoru. Po noc­nym “odwyku” rano nie mam prob­lemów z ciszą, właś­ci­wie zakładam pro­ce­sor dopiero po śni­ada­niu, często też siadam rano do kom­put­era bez elek­tron­iki oso­bis­tej i nie zauważam ciszy. Ale jak już raz założę pro­cek, to zde­j­muję go dopiero przed samym położe­niem się spać. Chyba że idę na basen.

A tak poza tym to usłysza­łam niedawno, że moja Mama wymawia inaczej “h” i “ch”. Nigdy wcześniej nie zdawałam sobie z tego sprawy, a i ona chyba się nad tym nie zas­tanaw­iała. Niewiele osób w Polsce tak mówi.

Nie mam już mate­ri­ału na notki co kilka dni. Chodzę sobie z implantem w głowie i pro­ce­sorem na głowie, żyję, roz­maw­iam, trochę ćwiczę. Zmi­any z dnia na dzień były na początku, teraz już nie zauważam ich tak bardzo. Zaczęłam ćwiczenia z emisji głosu (“gdyby pani odciąć głowę, byłaby to gada­jąca głowa” — to znaczy, że nie wyko­rzys­tuję przy mówie­niu odpowied­nich rezona­torów, przez co głos brzmi ostro, za wysoko i ogól­nie nie całkiem tak, jak powinien, a pon­adto mówie­nie wiąże się z więk­szym wysiłkiem dla gardła, niż mogłoby). Zapowiada się praca na wiele miesięcy.

Coraz więcej osób mi mówi takie rzeczy:

[Alien] Co sły­chać?
[Zill] U Agaty też bardzo dużo sły­chać, na przykład bardzo dobrze sły­chac poprawę dykcji.
[Zill] Ostat­nio jak mnie o coś zapy­tała, to aż się wzdrygnąłem, bo myślałem, że nie zauważyłem kogoś trze­ciego.
[Zill] A to Agata była.

No to muszę się starać, żeby ich nie zaw­ieść. Fak­ty­cznie teraz, jeśli mówię staran­nie, mogę założyć, że raczej zostanę zrozumiana.

Po 7 miesią­cach, czyli w przy­bliże­niu po przekrocze­niu pół roku z pro­ce­sorem, pani Sz. w IFPS pod­dała mnie kilku testom w celu porów­na­nia wyników z tymi dla 3 miesięcy. Wśród testów było rozróż­ni­anie, czy dana para dość podob­nych słów jest taka sama, czy różna (np. gratka-kratka, lody-loty), rozu­mie­nie liczb ze słuchu, rozu­mie­nie samogłosek i spółgłosek ze słuchu oraz rozu­mie­nie słów jed­no­sy­labowych. Wszys­tko to daje się opisać liczbowo jako pro­cent poprawnych odpowiedzi. We wszys­t­kich tych tes­tach, poza ostat­nim, po podlicze­niu wyników widać było wyraźny postęp (nie pamię­tam w tej chwili pro­cen­tów, może kiedyś wyno­tuję to sobie i wrzucę na bloga wszys­tkie wyniki). Jeśli chodzi o test najtrud­niejszy, słowa jed­no­sy­labowe, bez żad­nego kon­tek­stu — doty­chczas miałam może jedno, góra dwa trafienia na test. Miałam jakieś domysły, ale zwykle nie odpowiadały one rzeczy­wis­tości. Teraz trafiłam kilka słów i w sumie wyszło 7% (ostat­nio 2%). O statystyce wiem tyle, żeby nie przy­wiązy­wać więk­szej wagi do tego wyniku. Za mała próbka, za duże dzi­ałanie przy­padku. Ale zawsze coś.

Przy okazji sprawdz­iło się to, co już tu napisałam: w takich warunk­ach, w jakich test był wykony­wany, czyli cichy pokój i osoba mówiąca z bliska nor­mal­nym głosem, lep­sza jest mniejsza czułość mikro­fonu. Teraz już rutynowo na takie sytu­acje sto­suję ustaw­ie­nie czułości 12, w nieco głośniejszym otocze­niu 15, a kiedy z kimś roz­maw­iam w hałaśli­wym lokalu — 18. A kiedy przeszkadzają mi w pracy dźwięki otoczenia, zmniejszam czułość nawet do 8, co się jed­nak rzadko zdarza.

Subiek­ty­wnie mogę ocenić, że robię pewne postępy w zgady­wa­niu zdań osad­zonych w kon­tekś­cie. Wymaga to jed­nak dużej cier­pli­wości ze strony osoby, która ze mną ćwiczy. Często trzeba coś powtórzyć wielokrotnie.

Najłatwiej dostępną w pro­ce­sorze Nucleus Free­dom reg­u­lacją jest czułość mikro­fonu. Można ją zmieniać bez zde­j­mowa­nia pro­ce­sora. Inne rzeczy też niby się da, ale trzeba w odpowied­nim cza­sie (nie za szy­bko) naciskać jakieś sek­wencje guzików, zazwyczaj i tak kończy się na zdję­ciu pro­ce­sora i sprawdze­niu, co pisze na ekraniku. Ale czułość ustawia się najproś­ciej. Teraz już chyba wiem, dlaczego. Otóż: nie lubię zmieniać pro­gramów. Uży­wam cały czas jed­nego, tego, na którym mam ADRO. Cza­sami do muzyki uży­wam niefiltrowanego pro­gramu, ale na ogół wszys­tko brzmi lep­iej z ADRO. Nato­mi­ast reg­u­lacja czułości rzeczy­wiś­cie się przy­daje. Tylko że inaczej, niż bym się spodziewała. Zwykle chodzę z czułoś­cią ustaw­ioną na 15. Kiedy jest w miarę ciche otocze­nie, np. mieszkanie — przy­daje się mniejsza czułość, powiedzmy 12. Zwłaszcza do roz­mowy. Zbyt duża daje efekt pogłosu, który przeszkadza mi zrozu­mieć mowę. Nato­mi­ast jak jest bardzo głośno, a chcę z kimś poroz­maw­iać, pod­krę­cam czułość mikro­fonu aż do 18 i wtedy głos ludzki zaczyna mi się wyróż­niać z hałasu. Ciekawe, jak by było z funkcją BEAM (mikro­fon kierunk­owy). Pro­gramowanie za miesiąc, może wtedy dostanę.

Jeszcze słówko o ADRO i muzyce. Myślałby kto, że do słucha­nia muzyki zawsze lep­szy będzie pro­gram bez żad­nych fil­trów. Ale poszłam raz na kon­cert. Śpiew (próbka np. tu), gitara, kilka innych instru­men­tów. Pro­gram niefiltrowany: hałas, hałas. Przełączam na swoje zwykłe ADRO: zaczy­nam słyszeć śpiew, gitarę itd. I tak już wysłuchałam całego kon­certu. Muzyki z odt­warza­cza też mi się lep­iej słucha z ADRO. Tylko czy to nie jest pójś­cie na łatwiznę? Czy nie powin­nam się sama nauczyć rozróż­ni­a­nia poszczegól­nych dźwięków w hałasie? Nie wiem. Ogól­nie zauważyłam, że kiedy jest hałas, na przykład w kole­jce, w auto­busie, w bufe­cie — z ADRO to nie jest jed­nos­ta­jny szum, tylko jakby nabiera rozdzielczości.

Ale z kolei wczo­raj miałam okazję posłuchać przez chwilę skrzy­p­iec, bez jakiegokol­wiek innego akom­pa­ni­a­mentu. I bez ADRO one brzmi­ały dużo przy­jem­niej. No i co z tym zrobić?

Czy ja już pisałam, że jedną z zalet implantu jest to, że ucho się nie zatyka…? A raczej, może się zatykać i nie przeszkadza to w komu­nikacji, na tyle, na ile człowiek z ciężkim katarem ma ochotę na kon­takty ze światem. Słuch elek­tryczny w niewielkim tylko stop­niu zalezy od kondy­cji ogól­nej orga­nizmu i to jest miłe. Nowy pro­ce­sor, nowe możli­wości. Jak napisał kiedyś Michael Chorost: “My hear­ing is no longer lim­ited by the phys­i­cal cir­cum­stances of my body. While my friends’ ears will inevitably decline with age, mine will only get bet­ter” (cytowany już tutaj artykuł Bolero), co znaczy mniej więcej “Mój słuch nie podlega już fizy­cznym ograniczeniom ciała. Pod­czas gdy moi przy­ja­ciele będą nieuchron­nie tracić słuch z wiekiem, mój może się tylko popraw­iać”.

KKK, czyli Kon­tekst, K…, Kon­tekst! to zawołanie moich zna­jomych tłu­maczy z pewnego IRC-owego kanału. Kiedy ktoś pyta o jakieś słowo, i poda je w oder­wa­niu od tego, co właśnie tłu­maczy, najczęś­ciej zami­ast odpowiedzi ktoś pyta “KKK?” Oznacza to: podaj całe zdanie, a jeśli nie masz (bo na przykład tłu­maczysz komu­nikaty pro­gramu), podaj tem­atykę tego, co robisz, albo cho­ciaż to, co wys­tępuje obok.

Kon­tekst dla słowa jest wszys­tkim. Zresztą nie tylko słowa, często całe zdanie bez odpowied­niego kon­tek­stu jest niezrozu­mi­ałe. Z kon­tek­stu można za to wywnioskować naprawdę dużo, słowo może nawet zupełnie zginąć, ale jeśli znamy kon­tekst, możemy je w wielu wypad­kach odt­worzyć. Nazwałabym to redun­dancją języka. Dzięki temu możliwa jest komu­nikacja, również w warunk­ach zakłóceń, zewnętrznych lub spowodowanych prob­le­mami z odbiorem.

Quiz geograficzny. Wiem tyle: tem­atem jest geografia, pyta­nia na poziomie szkoły pod­sta­wowej, na każde pytanie są trzy odpowiedzi do wyboru: a, b i c. Trzeba zapisać właś­ciwą. Dlaczego grupa dorosłych ludzi się w to bawi? Otóż pyta­nia i odpowiedzi czy­tane są z zasłonię­tymi ustami. Dwa razy. Na początku powiedzi­ałam, że prze­cież ja nie dam rady. Pani W. na to: dobrze, usiądź z boku, możesz podglą­dać. Ale zaraz się okazuje, że pytanie czy­tane jest trzeci raz, już z odsłoniętą twarzą. To zmienia postać rzeczy, odważam się spróbować. Za pier­wszym razem zwykle udaje mi się wyła­pać jakieś charak­terysty­czne słowo związane z geografią, takie jak “Ama­zonka”. Do tego w drugim czy­ta­niu dopa­sowuję sobie pytanie albo przy­na­jm­niej jego część — wiem już, że będzie coś o rzece, i to o najdłuższej na jakimś obszarze. Poza tym pani W. zasła­nia usta, ale nie całą twarz, której mimika również ułatwia mi zrozu­mie­nie. Tym sposobem udaje mi się przy drugim czy­ta­niu zrozu­mieć jeśli nie wszys­tkie, jeśli nawet nie wiek­szość, to przy­na­jm­niej część pytań. To więcej, niż się po sobie spodziewałam.

Jestem na tur­nusie reha­bil­i­ta­cyjnym orga­ni­zowanym przez IFPS. Pozdrowienia z Łeby.

Wró­ciłam właśnie z Anglii, gdzie spotkałam Sue. Poz­nałam ją dwa lata temu. Wtedy była jeszcze przed oper­acją wszczepi­enia implantu. Bardzo źle słyszała, nosiła aparaty, ale prawie nic jej nie dawały, twierdz­iła, że słyszy tylko bardzo głośne dźwięki. Zdaje się, że kiedyś słyszała lep­iej i od dzieciństwa stop­niowo coraz bardziej traciła słuch. Porozu­miewałyśmy się z pewnym tru­dem, właś­ci­wie głównie pisałyśmy na kartkach, bo ona nie bardzo mogła zrozu­mieć mój ang­iel­ski z ust (słyszący zwykle mnie rozu­mieją, ale co ciekawe, miała też prob­lemy ze zrozu­mie­niem mojej mówiącej bardzo dobrze po ang­iel­sku przy­jaciółki Polki, więc może mamy coś takiego w układzie ust, co nas odróż­nia). No a ja w ogóle mam prob­lemy z rozu­mie­niem mówionego ang­iel­skiego. W każdym razie dużo tych kartek zapisałyśmy, ona czekała na oper­ację, ja wtedy nie byłam jeszcze do końca zde­cy­dowana. Sue pra­cow­ała jako tech­nik na uni­w­er­syte­cie, porozu­miewała się jakoś z ludźmi, ale nie było to łatwe. Obser­wowałam ją na jed­nej imprezie. Roz­maw­iała z niewieloma osobami, głównie ze mną, mimo że więk­szość gości to byli jej zna­jomi z pracy.

To było dwa lata temu. Teraz Sue jest już jakieś pół­tora roku po oper­acji, ma implant Med-Ela. Podob­nie jak Bartek najpierw nosiła pro­ce­sor Tempo, a niedawno dostała nowego Opusa 2. I, tak samo jak Bartek, mówi, że z nowym pro­ce­sorem rozu­mie gorzej, przedtem roz­maw­iała przez tele­fon, teraz nie bardzo. Uspokoiłam ją, że po jakichś dwóch miesią­cach się przys­to­suje i będzie jeszcze lep­iej ;-)
Nato­mi­ast zmi­ana w jej zachowa­niu i zdol­noś­ci­ach komu­nika­cyjnych jest po prostu uderza­jąca, w porów­na­niu z tym, co było dwa lata temu. Roz­maw­iała ze wszys­tkimi, w małych grup­kach, zupełnie swo­bod­nie, świet­nie się czuła. Jak ja z nią roz­maw­iałam, nie wyciągnęłyśmy niczego do pisa­nia ani razu i tylko raz sko­rzys­tałyśmy z pomocy tłu­macza (impreza była polsko-angielska). Niesamowite. Myślę sobie, cho­ciaż trudno mi to obiek­ty­wnie stwierdzić, że i mnie się trochę łatwiej teraz rozmawia.

Na piętrze remont łazienek. Bycie niedosłyszą­cym ma swoje zalety: można wyłączyć aparaty i odciąć się od dźwięków, na które wszyscy narzekają. Zawsze wyłącza­łam swoje jadąc samot­nie auto­busem czy pociągiem, bo po co słuchać hałasu. Włącza­łam tylko jeśli chci­ałam z kimś porozmawiać .

Pro­ce­sora w takich sytu­ac­jach nie wyłączam (zła­małam się dopiero w ten week­end w samolocie). Na początku wynikało to z tego, że jeszcze nie słysza­łam wszys­t­kich częs­totli­wości, chci­ałam sobie to wyćwiczyć i starałam się dostar­czać sobie jak najwięk­szej ilości bodźców dźwiękowych. Potem się przyzwycza­iłam, w metrze często wyłączam aparat, ale pro­ce­sora nie.

Jed­nak kiedy siedzę w pracy i próbuję się skupić, pewne dźwięki potrafią mi bardzo przeszkadzać. Teraz jest ten remont łazienek, wierce­nie doprowadza mnie do szału. Mam jed­nak na to inny sposób niż wyłącze­nie pro­ce­sora. Noszę ze sobą odt­warzacz oraz kabelek do podłącza­nia go bezpośred­nio do pro­ce­sora, i zami­ast wierce­nia albo hała­sowa­nia krzesłem (tak, to potrafi być niemal równie uciążliwe) słucham sobie muzyki. Ale tutaj też był jeden prob­lem do rozwiąza­nia. Mianowicie podłącze­nie urządzenia zewnętrznego do pro­ce­sora Nucleus Free­dom nie wyłącza mikro­fonu, jedynie go trochę wycisza. Takie jest ustaw­ie­nie domyślne. Uniemożli­wia to słuchanie muzyki czy nagrań słownych w hałasie, czyli na przykład w podróży, cho­ciaż ma też swoje zalety, bo można poroz­maw­iać z sze­fem, jak przyjdzie, bez gorączkowego wyry­wa­nia kabelka. Przy ostat­nim pro­gramowa­niu zwró­ciłam na to uwagę i dowiedzi­ałam się, że można to ustawić. Domyśl­nie sto­sunek syg­nału z kabelka do syg­nału z mikro­fonu wynosi 3:1, można to zapro­gramować aż do 10:1. Zamówiłam sobie więc jeden pro­gram, na którym mam 8:1, na pozostałych dalej 3:1, tych mogę uży­wać, jak jest w miarę cicho naokoło. I teraz dys­ponuję możli­woś­cią odcię­cia się od świata bez uży­wa­nia niewygod­nych słuchawek.

Miałam ostat­nio w ręku pro­ce­sor OPUS 2 Med-Ela i mogłam go porów­nać ze swoim. Jest sporo mniejszy od Free­doma. Zas­tanaw­iałam się, z czego to wynika. Przeczy­tałam opis Opusa 2 tutaj i doszłam do wniosku, że o ile pro­ce­sor ten jest bardzo nowoczesny i ma bardzo duże możli­wości, to jed­nak jest mniej rzeczy, które można sobie powłączać, a niek­tóre funkcje ukryte są w zewnętrznym pudełku na baterie. We Free­domie nato­mi­ast dostęp­nych dla użytkown­ika jest kilka reg­u­lacji (czułość, głośność), gni­azdko dla urządzeń zewnętrznych… To wszys­tko musi zaj­mować trochę miejsca. Nie żebym narzekała. Od samego początku spodobał mi się opis możli­wości mojego pro­ce­sora, a z niek­tórych korzys­tam już teraz.

Cisza jest w Rucianem-Nidzie, na przys­tanku auto­bu­sowym, o wpół do czwartej rano. Oczy­wiś­cie nie jest to cisza całkowita. Prze­jeżdżają poje­dyncze samo­chody, cza­sem jacyś ludzie prze­jdą, daleko gra muzyka, bo to sobot­nia noc. Ale nic nie szumi. Nie sły­chać ani lodówki, ani kom­put­era, ani wenty­lacji, ani miejskiego ruchu samo­chodowego. Doty­chczas, kiedy np. w domu robiło się cicho, zawsze słysza­łam jakiś szum. Przeszkadzał mi on również pod­czas robi­enia ostat­niego audio­gramu — było gorąco i wydawało mi się, że słyszę kli­matyza­cję w pokoju, musi­ałam wyław­iać dźwięki spośród jed­nos­ta­jnego szumu. Pow­stało pode­jrze­nie, że szum jest gen­erowany przez sam pro­ce­sor albo zgoła w mojej głowie (cho­ciaż po wyłącze­niu pro­ce­sora nic nie słyszę). Ale właśnie się przekon­ałam, że jed­nak nie. A nawet jeśli, to właśnie mi przeszło. Po prostu w naszym otocze­niu bardzo trudno jest o prawdziwą ciszę.

Po 4 miesią­cach od podłączenia, czyli kilka tygodni temu, miałam kole­jne pro­gramowanie procesora.

Nowy pro­gram jest w pewnym sen­sie zupełnie inny od poprzed­niego. Narzekałam na pogłos już wcześniej. Pier­wsza propozy­cja: stan­dar­d­owe pogłośnie­nie różnych częs­totli­wości odpowied­nio do audio­gramu. Pogłos zmienił się w głośny szum, niemalże huk. Inż. W. zapro­ponował rozwiązanie: obniże­nie progów słyszenia. O co chodzi? Z tego co zrozu­mi­ałam, jest tak: próg słyszenia usta­lany jest na pod­stawie obiek­ty­wnego pomi­aru odpowiedzi nerwu słu­chowego na syg­nał. Teo­re­ty­cznie wszys­tkie syg­nały podawane przez elek­trody implantu powinny mieś­cić się między tym pro­giem słyszenia a pro­giem kom­fortu. Jed­nak podobno okazuje się, że cza­sami dobre efekty daje obniże­nie progu słyszenia, czyli zejś­cie z naj­ci­ch­szymi dźwiękami do poziomu syg­nału, którego teo­re­ty­cznie nie powin­nam słyszeć. Ciche dżwięki są wtedy cich­sze, śred­nie powinny być takie same. Daje to więk­szą dynamikę dźwięku. Tyle teo­ria. Po dwóch tygod­ni­ach chodzenia z tym pro­gramem mam poekspery­men­tować z czułoś­cią mikro­fonu. Zwięk­sze­nie czułości powinno dać podobny, ale trochę inny, efekt jak pod­wyższe­nie progu słyszenia. Niezu­pełnie to rozu­miem. Tyle teo­ria. A w praktyce?

Na początku rzeczy­wiś­cie słyszę mniej hałasów otoczenia. Muszę się skupić, żeby usłyszeć lodówkę, która przedtem była dość głośna. Z jed­nej strony mam więk­szy kom­fort, w mieszka­niu znów jest dość cicho, ale z drugiej obaw­iam się, czy coś mi nie ucieka. Mam wraże­nie, że trochę gorzej słyszę sze­leszczące głoski. Inż. W. tłu­maczy, że słyszę je nawet głośniej niż przedtem, po prostu niskie dźwięki zostały wzmoc­nione bardziej niż wysokie, zgod­nie z audio­gramem. Na ćwiczeni­ach zaczy­nam się trochę niepokoić, bo jakoś gorzej rozróż­niam rzeczy, których już się chyba nauczyłam. Ale po paru powtórzeni­ach znowu zaczy­nam łapać.

Po przepisanych dwóch tygod­ni­ach zwięk­szam czułość mikro­fonu. Hałasy otoczenia znów docier­ają do mnie moc­niej. Trudno mi powiedzieć, czy łatwiej mi się z takim ustaw­ie­niem roz­mawia. Wydaje mi się, że kiedy jest cicho, wolę do roz­mowy mniejszą czułość mikro­fonu, głos mi się wtedy nie “roz­mazuje”. Ale kiedy otocze­nie jest głośniejsze, więk­sza czułość pomaga mi wyła­pać dźwięk spółgłosek.

Następne pro­gramowanie przewidziane jest dopiero na koniec listopada. Czuję się wypuszc­zona w świat, jak dziecko, które uczy się jeździć na rowerze ;-)

Przy okazji tej samej wiz­yty logope­dka, tym razem pani W., zro­biła mi ćwicze­nie na coś, co się chyba nazywa zestawem półot­wartym: zna­jąc kon­tekst (np. telewizja albo dialogi między posta­ci­ami na obrazku) mam zgady­wać zda­nia. Jakoś idzie, z licznymi pod­powiedzi­ami co prawda, ale w końcu jakoś dochodzę do całego zda­nia. Mam zalece­nie wciągnąć kogoś w to i poćwiczyć. To byłby niezły wstęp do pier­wszych prób roz­maw­ia­nia przez tele­fon. Etap zestawów zamknię­tych mam już podobno za sobą i czas na pójś­cie krok dalej.

Od podłączenia pro­ce­sora upłynęło już 5 miesięcy, spróbuję co nieco pod­sumować.
– Pamię­tam, że kiedy pier­wszy raz wypeł­ni­ałam zwycza­jową anki­etę w Kaje­tanach — to było jakoś zaraz po podłącze­niu i pisałam tylko o tym, jak słysza­łam wcześniej w aparat­ach — w części opisowej napisałam, że dżwięk w aparat­ach jest jakby cały czas taki sam. Zmienia się rytm, głośność, trochę wysokość, ale było tak, jak­bym słuchała jed­nego dźwięku. Trochę mnie to już męczyło. Teraz jest zupełnie inaczej. Dźwięki mają głębię i barwę, nawet jeśli nie umiem zin­ter­pre­tować tego, co słyszę.
– Coraz więcej osób twierdzi, że teraz mówię wyraźniej.
– Słyszę mnóstwo dżwięków z otoczenia. Ptaki, świer­szcze, hamulce, muzykę puszczaną dość cicho. Chodzę z sze­roko otwartymi oczami i jak dziecko pytam, co to. Słyszę, co się dzieje w domu.
– Nigdy nie bałam się roz­maw­iać z obcymi ludźmi i to się nie zmieniło. Trudno mi powiedzieć, czy jest jakaś zasad­nicza zmi­ana w tym, jak się porozu­miewam. Dość dobrze mi to idzie, chyba jest łatwiej niż kiedyś. Ale nadal zdarzają się sytu­acje, kiedy ktoś nie może mnie zrozu­mieć w hałasie. Fakt, że często doty­czy to ludzi, którzy mnie znają od dawna (acz niezbyt dobrze), wiedzą, że zawsze był jakiś prob­lem, więc nawet się nie starają.